YALAN!!!

Yalan!!!

Fikret Başkaya

Marx, Ludwig Kugelmann’e yazdığı 27 Temmuz 1871 tarihli mektupta, Paris Komünü’yle ilgili olarak: “Şimdiye kadar, Roma İmparatorluğu zamanında Hrıstiyanlığın bu kadar çok efsane yaratması matbaanın henüz keşfedilmemesine yorulurdu. Oysa, bunun tam tersi doğrudur. Bu gün günlük basın ve telgrafın bir günde yaydığı efsane, eskiden bir yüzyılda yaratılandan daha fazladır”, diyordu. Acaba yaşıyor olsaydı bu günkü sefil manzara hakkında ne derdi? Emperyalist burjuvazinin bu ölçüde yalan, ikiyüzlülük ve çifte standart üretebilmesiyle, iletişim teknolojisindeki devasa gelişme arasında bağ kurar mıydı? Şimdilerde yeryüzünün egemenlerinin iktidarı sadece ekonomik/finansal/politik ve militer güce dayanmıyor. Aynı zamanda medyatik iktidara da dayanıyor. Artık neoliberal küreselleşme çağında savaşlar önce medyatik alanda kazanılıyor... Önce bir devleti çökertme kararı veriliyor [ tabii çökertme demiyorlar “regime change” diyorlar]. Ardından medyatik yalanlar devreye sokuluyor. Çökertilmesi gereken devlet ya teröre destek veriyordur, teröristleri koruyup/ destekliyordur, ya kitle imha silahlarına sahiptir, ya da halkına zulmeden bir rejime sahiptir, demokrasi özürlüdür... Tabii ‘uygar dünyanın’ böyle sevimsiz durumlara göz yumması, görmezlikten gelmesi, içine sindirmesi beklenemez... Özgürlüğün, demokrasinin, insan haklarının timsâli olan kapitalist-emperyalist-kolonyalist Batı, kötülüğü bertaraf etmek için hareke geçiyor ve bir medyatik savaş başlatılıyor... Artık o aşamadan sonra her yalan hakikâttir...

Bir Fransız atasözü: “Köpeğini boğmaya karar veren, köpeğinin kuduz olduğunu söyler“ der. Şimdilerde emperyalist ABD ve müttefikleri, çökertmeye karar verdikleri devletler hakkında istedikleri yalanı üretme ve yayma, kendi beyinsizleştirilmiş, alık insanlarını, bencil komuoylarını ve dünyanın geri kalanındaki çoğunluğu aldatma ve kandırma yeteteğine sahipler... Önce bir Üçüncü Dünya ülkesindeki durumdan “Uluslararası toplum” rahatsızlık duymaya başlıyor... Medya “uluslararası toplumun” oradaki duruma sessiz kalamayacağına dair yayınlar yapıyor, üretilen yalanı büyütüyor ve hızla yayıyor. Kimse şu lânet olası “uluslarası toplumun” kimlerden oluştuğunu pek merak etmiyor... “Uluslararası toplum” denilen ABD ve onun dümen suyundaki AB ve Japonya’dan ibarettir. Aslında NATO’cu cepheden başkası değildir... Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde, Rusya ve Çin, Suriye’ye yönelik NATO saldırısına karşı çıkıp, karar tasarısını veto ettiklerinde, küresel egemen medya bu iki devletin “uluslararası topluma” karşı olduğunu duyurdu. Öyle bir uluslarası toplum ki, nerdeyse dünya nüfusunun %20’sini oluşturan bu iki büyük devlet ona dahil değil... Daha doğrusu tüm Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri denklemin dışında... Medyatik iktidar ve ideolojik egemenlik, şeylerin gerçeğini anlamayı engelliyor. Epey zamandır ‘medeniyetler çatışması’ diye bir yalan üretildi. Ve insanlar bu yalana inandırıldı. Oysa, asgari akıl, sağduyu ve muhakeme yeteneğine sahip bir insanın, medeniyetlerin çatışması diye bir şeyin saçma olduğunu bilmesi gerekirdi!. Türkiye hükümetleri, özellikle neoliberalizmin sadık neferi AKP hükümeti bu yalanı çok sevdi ve sahnelenen oyunda aktif rol aldı. Elbette medeniyetler çatışması diye bir şey olursa, “medeniyetler ittifakı” diye bir şey de olurdu... Şimdilerde Türkiye başta olmak üzere, medeniyetler ittifakının tesisi için yoğun çaba harcanıyor... Medeniyetlerin çatışması eşyanın tabiatine aykırıdır ve orada çatışan çıkarlardır, iktidar ve hegemonya mücadelesidir, son tahlilde de sınıfsal bir mücadele söz konusudur ama böylesi bir yalan emperyalist statükonun devamı için son derecede işlevseldir...

Yakın zamanda Yemen’de bir El- Kaide militanının yakalandığı, üzerinde hava alanlarındaki dedektöre yakalanmayan, metal olmayan bir bomba bulunduğu, bombanın içi çamaşırı içinde taşınabildiğini, velhasıl El- Kaide’nin donda taşınabilecek kadar küçük ama son derece etkili bir silah ürettiği yalanı peydahlandı ve egemen medya tarafından servis edildi... Yalan duyulduğunda da “gerçek oldu”... Oysa, söz konusu olan tam bir CIA operasyonuydu... Her zamanki yalanların sonunucusuydu. Aslında bizzat El- Kaide denilen de bir CIA ürünü, made in USA bir yalan değil miydi? İşin esasına bakılırsa ortada El- Kaide diye bir örgüt gerçekten var mı yokmu belli değil... ABD, İngiliz, Fransız, Alman, İsrail, vb. istihbarat örgütlerinin peydahladığı, yönlendirdiği, kullandığı terör çetelerine verilen ortak ad, bir tür paravan olduğunu iddia etmek mümkün... Kendi şefini bile korumaktan aciz bir örgütün öyle etkili bir silah üretmesi mümkün müdür? Eğer bu yalana itibar edilirse, bu, El- Kaidenin dünyanın en gelişmiş, en donanımlı laboratuvarına sahip olduğu demeye gelecektir... Lâkin yalanla ilgili kâr alanını, ekonomik çıkarları angaje eden bir sorun var. Eğer bu son teknoloji harikası silah bahane edilerek, hava alanlarında don muayenesi için her yolcunun soyunması zorunlu hale gelirse, bunun için de mesela her yolcu için 3 dakika soyunma/giyinme zamanı gerekirse ve insanlar bu aşağılanmaya ve kepazeliğe itiraz etmezse,  bu, 180 yolcu taşıyan bir uçağın havalanması için 540 dakika, yani tam 9 saat gecikme, kârların uçup gitmesi ve havacılık şirketlerinin iflası demektir... Tabii buna söz konusu şirketlerinin evet demesi mümkün değildir...

Fakat emperyalist yalanlarla ilgili rahatsız edici bir şey daha var: Sanki insanlar yalana doymuyor... Irak’a birinci emperyalist saldırı için “uluslararası hukuk” bahane edildi. Saddam Hüseyin Kuveyt’i işgal etmişti, bu bir saldırı nedeni sayıldı...Elbette benzer işgaller başka yerlerde olduğunda kimse “uluslararası hukuku” hatırlamadı... Çünkü işler ikiyüzlülük ve çifte standart üzerinden yürüyordu... Sonra El- Kaide liderini saklıyor diye Afganistan’a saldırdılar. Ardından kitle imha silahlarına sahip diye Irak’a ikinci bir saldırı yapıldı ve güzelim ülke çökertildi. Benzer şeyler Somali ve Sudan için de geçerliydi ve sonuç mâlûm... Sonra sıra Libya’ya geldi ve artık orada geçerli olan terör ve kaos... Ve sırada Suriye var ama çökertme kararı daha 2001 ‘de verilmişti ve 2008 sonrasında yıkım için kollar sıvanmıştı. Amerikan, Fransız, İngiliz ve İsrail... ajanları gerekli hazırlıkları yapmakla meşguldüler. Arap Baharıyla Suriye’yi çökertme planı için koşulların olgunlaştığına karar verildi ve hareket geçildi...

Suriye’de özellikle 2000’li yılların başından beri uygulanan neoliberal politikalar ve rejimin neoliberalizmle “uyumlanma” tercihi, gelir dağılımı dengesizliğini, yoksulluğu ve sefaleti büyütmüştü. Tunus’da ve Mısır’da patlayan devrimlerin Suriye’de yankılanmaması mümkün değildi. Halk hem sosyal kötüleşmeye hem de otokrasiye karşı, daha çok refah, insanca yaşama, demokrasi ve özgürlük talebiyle sokağa döküldü. Tepkisini şiddet içermeyen bir şekilde ortaya koydu. İşte bu durum “rejim değiştirme” konusunda tecrübeli emperyalistler, başta ABD olmak üzere NATO cephesi ve tabii NATO’nun en sadık üyesi Türkiye [ AKP hükümeti densin], Siyonist İsrail ve başta Suudiler ve Katar olmak üzere Ortadoğu’nun ne kadar pro-siyonist ve pro-emperyalist Arap monarşisi varsa rejimi çökertmek için  bu durumu fırsat saydılar... Herşeye rağmen Esat rejimi emperyalistler için yaşamasına izin verilmemesi gereken bir rejim olarak görülüyordu. Zira, tüm eksikliklerine ve zaaflarına rağmen emperyalizmin her isteğini yapmayan bir rejim söz konusuydu. Daha önce de yazdığım gibi, asıl amaç İran’ı çökertmekti ve İran’ı çökertmenin yolu Suriye’den geçiyordu... Suriye’yi çökertmek Lübnan Hizbullahını da etkisizleştirmek demektir. İranı çökertmek, Rusya’yı, Hindistan’ı ve Çin’i kuşatma planının bir aşaması olarak görülüyor. Neden kuşatmak istedikleri de mâlûm...

Barışcıl amaçlı gösteriler, hızla Türkiye, Lübnan ve Ürdün’den Suriye’ye sokulan ve içerdeki dinci fanatiklerle buluşan, özellikle Afganistan, Irak ve Libya’da savaş deneyimi edinmiş fanatik paralı askerler, katliam timleri tarafından amaca yabancılaştırıldı ve kitle geri çekildi. Sokak, devlet görevlilerini, polisleri, askerleri,  kadınları, çocukları, yaşlı-genç, ayrım gözetmeksizin herkesi  hunharca ketleden katillere kaldı. İşte ‘Özgür Suriye Ordusu” denilen bu çapulcu taifesinden oluşuyor. Aslında tamı tamına Türkiye tarafından yönetilen, Türkiye tarafından silahlandırılıp eğitilen, asla özgür olmayan bir katiller gürühu... Katar ve Suudi Arabistan’ın parası, emperyalistlerin sofistike sihahlarıyla teçhiz ediliyorlar ve medyanın yalanlarından ve diplomatik manevralarından güç alarak katletmeye devam ediyorlar... Bunların iktidara geldikleri durumu hayal edebiliyor musunuz?  Bu cinayetleri Müslümanlık adına yaptığı söyleyen paralı askerler aslında bu işi emperyalizm, siyonist İsrail , Türkiye ve gerici bölge monarşileri adına yapıyorlar... Lâkin çelişik ve rahatsız edici bir şey var: Bunlar ne kadar çok katliam yaparsa, bu “insanî yardım” için bir gerekçe oluşturuyor... “İnsani yardımı” gerekçelendirmek için insanlar öldürülüyor... Medya tüm katilamların faili olarak, Beşar Esad’ın askerini ve polisini gösteriyor. Velhasıl yalan makinası üzerine düşeni iyi yapıyor... Ve kısa zamanda şöyle bir algı yaratıldı: Orada özgürlük ve demokrasi talebiyle sokağa dökülen, halkı katleden gözü dönmüş bir diktatör var. Bu diktatör gitmeli ve demokratik bir rejim kurulmalıdır... Sanırsınız ki, emperyalistlerin, Türkiye’nin, Siyonist İsrail’in ve gerici Arap monarşilerinin demokrasi ve özgürlük diye bir dertleri var...

Annan Planı bir oyundu...

Suriye’yi çökertme planının yürümesi, terörün yoğunluğunun ve kapsamının artışına endeksliydi. Fakat emperyalist saldırıyı gerekçelendirmek için de diplomatik ‘ara adımlar’ gerekiyordu. Plan şu idi: Bir ateşkes için BM eski genel sekreteri Koffi Annan bir plan yapmakla görevlendirildi. Lâkin, Birleşmiş Milletler Örgütü [BMÖ] kurulduğu günden beri, tüm BM genel sekreterlerinin aslında ABD’nin genel sekreteri olduğunun bilinmesi gerekir. Uzağa gitmeye gerek yok, Ban ki-Moon’a bakmak yeter. Zaten BM örgütünün asıl misyonu ve varlık nedeni de, ikinci emperyalistler arası savaş sonrasında oluşan statükoyu meşrulaştırıp-sürdürmekti. Dolayısıyla örgüt her zaman yapılanları müşrulaştırmanın hizmetindeydi. Plan ateşkes öngörüyordu ama katillere asla silah bıkakmamaları emredilmişti. Tam tersine silah personel ve para sevkiyatı artırıyordu. Böylece, isyancılar tarafından yapılan her katliam hükümete fatura edilecek, bu amaçla medya utanmaz tavrını sürdürecekti. Ve “uluslararası toplum” artık şunu söylebilirdi: “Görüyorsunuz, Beşar Esad ateşkese uymuyor. Sivil halkı katletmeye devam ediyor...” Ateşkes demek iki tarafın da ateşi kesmesi değil midir? Tek taraflı ateskes olamayacağına göre... Son El Hula katliamının açıkça isyancılar tarafından yapıldığı bilindiği halde medya ağız birliği ederek onu rejimin üstüne attı... Egemen medya yalanı büyütüp yayma konusunda elinden geleni yaptı... Oysa Annan’ı davet eden Beşar Esad’dı. Çatışma ortamına dair gerçeği anlamasını dünyaya duyurmasını istiyordu. Aslında Esad’ın bu girişimi, olmayan duaya amin demek gibi bir şeydi... Bu amaçla Annan’ı davet eden biri onun gelişinden bir gün önce böyle bir katliam yapar mıydı? Başta yürümemesi istenen planın yürümediği böylece “kanıtlanınca” artık “insânî yardım”, “insânî müdahale”  cephesi kolları sıvayabilirdi. Utanmazca diplomatik ayıp işlediler, Suriye’nin diplomatik personelini ülkelerinden attılar... Böylece Suriye’yi çömertme palınını bir adım daha öteye taşımış oldular... Aslında Suriye’de olup bitenler insanlığın ve uygarlığın sefil durumu hakkında da bir fikir veriyor... İnsanı insanlığından utandıran sefil bir durum...

Türkiye ‘yardım ve yataklık yapıyor’, insanlık suçu işliyor

AKP hükümeti Suriye’yi çökertme planının en hevesli uygulayıcılarından biri. Topraklarını katillere bir üs olarak kullandırarak, “mülteci kampı” görüntüsü altında eğitim kampları oluşturarak, silah ve savaşcı sevkiyatını kolaylaştırarak, her türlü yardımı yaparak... Bu hükümet neden komşu bir ülkenin halkına karşı yürütülen bu uğursuz savaşta bu kadar hevesli ve aceleci davranıyor... Neden NATO bir an önce saldırsın diye çırpınıyor? Öyle görünüyor ki, bu işte NATO’cu dostları, gerici Arap Monarşileri ve Siyonist İsrail tarafından Türkiye’ye başrol verilmiş... NATO’cu bir ülke olan, topraklarında ne kadar Amerikan üssü olduğunu kendilerinin bile bilmediği bir rejimin böyle bir görevi severek üstlenmesi anlaşılır bir şey. Lâkin,  AKP hükümetinin sahnelenen oyunun baş aktörü olmak istemesi, sadece onun bağnaz NATO’culuğuyla açıklanamaz. Özellikle Irak’ın parçalanması ve 2006 da Lübnan Hizbullahı’nın İsrail saldırısını püskürtmesinden sonra, bölgede İran, Suriye, Irak  ve Hizbullah’tan oluşan bir eksen oluştu. Türkiye bu ekseni kendisi için bir tehdit olarak görüyor. Suriye’nin çökertilmesinin çantada keklik olduğu düşüncesinden hareketle, çökertilmiş Suriye’de söz hakkına kavuşacağını düşünüyor. Ve oluşmakta olan bu Şii eksen karşısında Arap monarşileriyle bir Sunni eksen oluşturmayı arzuluyor... Bir de enerjiyle, özellikle de doğal gazla ilgili kaygılar var. Zira Akdeniz’in doğusunda denizde ve karada zengin doğal gaz rezervleri keşefedilmiş durumda... Bütün bunlar hütümetin şahin tavrını açıklayan nedenler ama asla insânî kaygılar söz konusu değil... Demokrasi ve özgürlük gibi kaygılarsa asla... Öyle olmadığını anlamak için içeriye bakmak yeterli... Bu vesileyle Türkiye’deki devlet dininin çapı da bir defa daha ortaya çıkmış oldu... Bizim müslümanlar Suriye ve başka yerlerde “kardeşlerinin” emperyalistler tarafından katledilmesi karşısında kıllarını kapırdatmak bir yana, AKP’nin şahin politikasını destekliyorlar... Devlet dini de zaten böyle bir şey değil midir?

Muhalefet Suriye konusunda sınıfta kaldı...

Türkiye’de sol muhalefet yazık ki, Suriye sınavında başarısız oldu. Oyanan oyunu, yapılan hesapları, gerçek niyetleri teşhir etmeye yanaşmadı. Yapması gerekenleri yapmadı... Bu güne kadar gür bir sesin çıkmamış olması büyük bir talihsizliktir. Sol, bütün bir bölgeyi yakacak, üstelik bir dünya savaşını bile tetikleme potansiyeli taşıyan emperyalist komployu dert etmezse eğer, neyi dert edecek? Bu duyarsızlığı, umursamazılığı, yok saymayı kim nasıl açıklayabilir? Oysa, insânî, ahlâki ve politik nedenlerle, Suriye halkının yanında yer aldığını, onu desteklediğini yüksek sesle dosta düşmana duyurması gerekiyordu... Bazı sol çevreler tuhaf bir şekilde, savaşa karşı çıkmanın otokrasininin safında yer almak demeye geleceğini düşünüyorsa, buna belki kendileri inanabilirler ama başkalarını inandırmak mümkün olmaz. Emperyalist saldırıya karşı çıkmak neden rejimin safında yer almak olsun? Aslında bu atalet, olsa olsa bir şey yapmamanın, yapmak istememenin mazereti olabilir ancak... Fakat herşeye rağmen hâlâ bir şeyler yapmak mümkün...

http://www.ozguruniversite.org

"Felsefenin Kraliçesi" Dünya Etik Günü'nde

“Felsefenin Kraliçesi” Dünya Etik Günü’nde

Atalay GİRGİN*

“25 Mayıs Dünya Etik Günü” Haymana’da “Felsefenin Kraliçesi” ve “Etik Filozofu” İoanna Kuçuradi’nin konuşmacı olarak yer aldığı iki etkinlikle kutlandı. “Dünya Etik Günü” etkinliğinde bir konferans vermek üzere, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki tarafından davet edilen Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı Prof. Dr. İoanna Kuçuradi, Haymana’da ve Haymana dışında yaşayan birçok ünlü Haymanalı’nın da bir araya gelmesine vesile oldu. İlk etkinliğe birçok tanınmış siyasetçi dinleyici olarak katıldı. İkinci etkinlik ise Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde öğrenci ve öğretmenlere dönük olarak gerçekleştirildi.

İlk Etkinlik

25 Mayıs Cuma günü, Haymana Kaymakamlığı’nın ev sahipliğinde, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi tarafından düzenlenen ve Haymana Belediyesi Kültür Merkezi’nde gerçekleşen “Dünya Etik Günü”ne ilişkin ve öğleden önce gerçekleştirilen ilk etkinliğe, İlçe Kaymakamı Hüseyin Karameşe başta olmak üzere, mülki idarenin müdür ve şube müdürlerinin yanı sıra, ilçede bulunan okulların müdürleri, öğretmenler, öğrenciler, dernek ve siyasi parti temsilcileri ve halktan dinleyiciler katıldı. Kuçuradi’yi dinlemek üzere gelenler arasında, yerel yetkililer ve halkın yanı sıra,  CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, eski bakanlardan Aldülkadir Ateş, CHP eski milletvekili Eşref Erdem, Anadolu Lisesi’ne adını veren Nuri Bektaş’ın oğlu Hüseyin Bektaş gibi Haymana dışında yaşayan ünlü Haymanalılar ve siyasetçiler de yer aldı.

“Kavramları da Düşünmek Gerek”

Haymana Belediyesi Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen etkinlik, açılış konuşmalarının ardından, Melih Cevdet Anday’ın, felsefenin işlevini sormaya, sorgulatmaya ve yeniden düşündürtmeye yönelik “Defne Ormanı” adlı şiirinin Nuri Bektaş Anadolu Lisesi öğrencisi Büşra Nur Varlık tarafından okunmasıyla başladı. Ardı sıra Haymana’daki okullar arasında düzenlenen “Etik” konulu kompozisyon yarışmasında, yazdığı kompozisyonla birincilik ödülünü kazanan Nuri Bektaş Anadolu Lisesi öğrencisi Kader Nazlı İnanlı kürsüye geldi.

Birincilik ödülüne layık görülen “Etik ve Ahlâk” başlıklı kompozisyonunu dinleyenlere okuyan Kader Nazlı İnanlı, “İnsan kavramlarla düşünür ancak kavramlarla düşündüğü kadar kavramları düşünmez” diyerek kavramları düşünmenin önemini vurguladıktan sonra, birbirlerini “ahlâksızlık” ve “ahlâksız” olmakla itham eden büyüklerine ders verircesine, “Ahlâksız insan yoktur. Etik tutarlılıktan yoksun insan vardır” dedi.

Sözlerini etik ile ahlâkın aynı şeyler olmadığı belirterek sürdüren İnanlı, konuşmasını, “yalnızca kavramlarla düşünmek, düşüncelerini kavramlarla aktarmak yetmez. Aynı zamanda kavramların kendilerini de düşünmek, onları neliği ve gerçekliği temelinde sorup sorgulamak gerekir” diyerek tamamladı. Ardı sıra da şiir dalında birincilik ödülüne layık görülen Nuri Bektaş Anadolu Lisesi öğrencisi Kadriye Dabak şiirini okudu.

Kuçuradi: Etik, Ahlak Felsefesidir

“Dünya Etik Günü” etkinliğine Prof. Dr. İoanna Kuçuradi’nin yaşam öyküsünü anlatan kısa bir slayt gösterisiyle devam edildi. Slayt gösterisinde, Kuçuradi’nin 1936 yılında İstanbul’da doğduğu bilgisinin yanı sıra, öğrenim hayatı, akademik kariyeri, ulusal ve uluslararası çalışmaları, alanında verdiği eserler dinleyicilere aktarıldı.

 Slayt gösterisinin ardından dinleyicilerin alkışları arasında kürsüye gelen Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı Pof. Dr. İoanna Kuçuradi, etik ile ahlâkın aynı şey olmadığını belirtikten sonra, etik ilişki, değer ve değerler üzerinde durduğu konuşmasını sürdürdü.

“Değer ve değerler”in aynı olmadığını, “değerlerin” ise “değer”in çoğulu anlamına gelmediğini vurgulayan Kuçuradi, her insanın değerinin her insanın değerlerinin olduğunu belirterek, “Kişinin değeri ile kişinin değerleri”nin ayrımına varmanın önemli olduğunu söyledi. Sözlerini, her insanın, karşısındaki her kişiyi, onun değeri ve değerleri olduğunu unutmadan ve kişi bütünlüğü temelinde değerlendirmesi gerektiğini vurgulayarak sürdüren Kuçuradi, insanlar arasındaki her tür ilişkinin gelip dayanacağı temel, “Etik ilişkidir” dedi.

Konuşmasını “Etik ilişki”nin tanımını yaparak sürdüren Kuçuradi, “Etik ilişki; kişi bütünlüğüne sahip kişiler arasında yaşanan, değer sorunlarını içeren, her tür ilişkidir” dedikten sonra, “gündelik yaşamın akıp giden süreci içinde bu ilişkileri yakalamanın, görüp fark etmenin, üzerine düşünmenin kolay olmadığını” belirtti.

İlköğretimde Düşünme Eğitimi Dersi

Sözlerine, “Kolay olmasa da olanaksız” değil diyerek devam eden Kuçuradi,  “Etik ilişkileri başı sonu, öncesi ve sonrasıyla değerlendirme olanağını bizlere sunan, başta roman, öykü, tiyatro oyunu olmak üzere sanat edebiyat yapıtları vardır” dedi. Etik ilişkinin önemini ve değerini kavramada sanat edebiyat yapıtlarının önemli olduğunu vurgulayan Kuçuradi, insanı değeri ve değerleri temelinde bütünsel olarak değerlendirme bilincine sahip olmak gerektiğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı: Çocuklarımıza, insanı değeri ve değerleriyle birlikte değerlendirme bilinci kazandırmalıyız. Bunun için daha küçük yaşta, özellikle de ilköğretim aşamasında onlara düşünme eğitimi vermeliyiz. Düşünme eğitimi dersinin yanı sıra değerleri değerlendirme eğitimi yapmalıyız.

“Her Şey Öğrencilerimiz İçin”

“Dünya Etik Günü”nün düzenleyicisi ve İoanna Kuçuradi’nin Haymana’ya gelmesinin vesilesi olan Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki, etkinlik sonrasındaki, memnuniyetini ve düşüncelerini ifade ederken, “Davetimizi geri çevirmeyerek, Haymana’ya kadar gelen, bizi onurlandıran ve hem birikimi hem de düşünceleriyle etkinliğimizi zenginleştiren Sayın İoanna Kuçuradi’ye, öğrencilerim, personelim adına çok teşekkür ederim. Her şey öğrencilerimiz için… Onların düşünsel ufuk genişliğine ve zenginliğine ulaşmaları için… Elbette etkinliğin başarıyla gerçekleşmesinde emeği geçen, Sayın Kuçuradi’nin adını duyar duymaz ilgi gösterip etkinliğimize dinleyici olarak katılmak için Haymana dışından gelen konuklarımıza da çok teşekkür ederim. İlgilerinin önümüzdeki yıllarda da hem okulumuza hem de öğrencilerimize ve etkinliklerimize artarak sürmesini dilerim” dedi.

İoanna Kuçuradi Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde

“Dünya Etik Günü”ne ilişkin ikinci etkinlik, İoanna Kuçuradi’nin katılımıyla, öğrenciler, öğretmenler dönük olarak Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde gerçekleştirildi. Buradaki etkinliğe okul öğrenci ve öğretmenlerinin yanı sıra Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi, felsefeci Yrd. Dç. Dr. Haluk Erdem, şair-yazar, felsefe öğretmeni A. Galip Kabasakaloğlu, Haymana İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Şube Müdürü Hakan Uçar katıldı.

Öğrencilerin Soruları

İoanna Kuçuradi’nin konuşmasıyla başlayan Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’ndeki etkinlik öğrencilerin sorularıyla sohbete dönüşerek devam etti. İoanna Kuçuradi’ye ilk soruyu, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Felsefe Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü yöneltti. Yusuf Ünlü’nün, “Felsefeye neden ve nasıl yöneldiniz?” sorusuna, Kuçuradi, “Felsefeye başkaldırıyla yöneldim. Başkaldırı beni felsefeye yöneltti.” yanıtını verdi. Bir başka öğrencinin, “Felsefe, felsefeci olmak, size ne kazandırdı?” sorusuna ise, “Felsefeci olmak bana, eğer kastınız para pul ise, bir şey kazandırmadı. Zengin olmadım. Ama bunun dışında kısaca şunu kazandırdı: Yaşanan durumlar karşısında yeni olanakları fark etmeyi ve bulabilmeyi kazandırdı” diyerek karşılık veren İoanna Kuçuradi, etik ilişki bağlamında, yeni olanakları bulabilme, üzerine düşünebilmede sanat edebiyat yapıtlarının önemine dikkat çekerek, öğrencilere, aralarında “Hotel Ruanda ve Ateşkes”in de yer aldığı bazı filmleri izlemelerini önerdi.

“Çıkar” Kavramı Üzerine Tartışma

Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Felsefe Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü’nün, felsefe ve etik çalışmaları bağlamın gerçekleştirilen etkinliklerde yaptıklarına ilişkin İoanna Kuçuradi’ye yönelttiği “Sizin çıkarınız ne?” sorusu üzerine, “çıkar”ın ne olduğu tartışması yaşandı. Kuçuradi’nin, kendisine yöneltilen sorudan yola çıkarak, “Önce “çıkar”dan ne anlıyoruz? Ona bakalım. “Çıkar nedir?” Ne düşünüyorsunuz?” sorusunu öğrencilere yöneltmesiyle salon önce sessizliğe büründü. Ardı sıra bazı öğrencilerin “çıkar”ın ne olduğuna ilişkin tanımlama girişimleri geldi. Bunun üzerine Kuçuradi, “Çıkarın ne olduğunu ben tanımlayayım. Çıkar, kişiler arası bir ilişkide kişinin hak ettiğinden fazlasını alması durumudur” dedi. Felsefe Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü’nün, söz alarak, “Ben böyle düşünmemiştim” diyerek, düşünce ve sözlerine temel olan “çıkar” yaklaşımdan vazgeçtiğini açığa vuran açıklaması dinleyicilerin alkışlarıyla karşılandı.

Yaklaşık bir buçuk saat süren ikinci etkinlik, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki’nin İoanna Kuçuradi’ye, “Dünya Etik Günü” etkinliğine katılımından dolayı verdiği teşekkür plaketi ve öğrencilerin Kuçuradi’yle hatıra fotoğrafları çektirmelerinin ardından sona erdi.

---

* Felsefe Öğretmeni; http://atalaygirgin.blogspot.com

25 MAYIS DÜNYA ETİK GÜNÜ

25 Mayıs Dünya Etik Günü Afişi

"Felsefenin Kraliçesi" Haymana'ya Geliyor!!!

“Felsefenin Kraliçesi” Haymana’ya Geliyor

Atalay GİRGİN*

Etik alanında yaptığı çalışmalarla, uluslararası alanda da tanınan Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı İoanna Kuçuradi “25 Mayıs Dünya Etik Günü”nde Haymana’da bir konferans verecek.

Haymana Kaymakamlığı’nın ev sahipliğinde, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nin düzenlediği “Dünya Etik Günü” etkinliğine katılacak olan Kuçuradi, başta etik ve ahlak arasındaki ayrım olmak üzere, etik ilişki, insanın değeri ve değerlerine ilişkin düşüncelerini konferans katılımcı ve dinleyicileriyle paylaşacak.

Nuri Bektaş Anadolu Lisesi tarafından düzenlenen ve halka da açık olan, “Dünya Etik Günü” etkinliğinde, Haymana Kaymakamı başta olmak üzere, ilçenin mülki ve yerel yetkililerinin yanı sıra, ilçedeki okulların idari personeli, öğretmenler, öğrenciler yer alacak.

Etkinliğin düzenleyicisi olan Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki, “Dünya Etik Günü” etkinliği ve Kuçuradi’nin bu etkinliğe katılımıyla ilgili olarak yaptığı değerlendirmede “Sayın İoanna Kuçuradi, felsefe ve özellikle de etik alanındaki çalışmalarıyla uluslararası düzeyde haklı bir üne sahiptir. Uluslararası Felsefe Kurumları Federasyonu Başkanlığını da yapmış olan, halen Türkiye Felsefe Kurumu Başkanlığı’nı yürüten, birçok değerli esere imza atan Sayın Kuçuradi’nin önemini ve değerini bizler biliyoruz. Yalnızca bizler değil. Dünyanın felsefe ve etikle ilgili yetkilileri, entelektüel ve akademik çevreleri de biliyor.” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü: Bundan dolayıdır ki, başta Goethe Madalyası olmak üzere birçok uluslararası ödülü olan Sayın İoanna Kuçuradi sayesinde 2003 yılında düzenlenen 21. Dünya Felsefe Kongresi Türkiye’de gerçekleştirilmiştir. UNESCO, 21. Dünya Felsefe Kongresi’nin başarılı bir şekilde yapılmasına büyük katkısından ve bu alanda yaptığı bilimsel çalışmalardan dolayı, Sayın İoanna Kuçuradi’nin, 2003 Felsefe Ödülü’ne layık görüldüğünü bildirmiştir.

25 Mayıs 2012’de gerçekleştirilecek “Dünya Etik Günü” etkinliğine İoanna Kuçuradi’nin katılmasının Haymana ve Haymanalılar için tarihi öneme sahip günlerden biri olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirten Çeki, “Türkiye’de yaşayan ve “Felsefenin Kraliçesi” olarak da nitelenen Sayın Kuçuradi’ye, davetimizi kabul ederek, etkinliğimize katılıp bizleri onurlandırdıkları için ne kadar teşekkür etsek azdır. Başta öğrencilerimiz olmak üzere, Haymanalılar Sayın Kuçuradi’nin düşüncelerinden azami ölçüde yararlanma fırsatını kaçırmamalıdır. Bundan dolayı, etkinliğe Haymana halkını da davet ediyoruz.” dedi.

“Vizyonumuzun Bir Parçası”

Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki, “Biz bu tür etkinlikleri yalnızca Dünya Etik Günü nedeniyle yapmıyoruz. Aksine eğitim öğretim dönemi boyunca gerçekleştiriyor, öğrencilerimizi, kültür, sanat, felsefe ve bilim dünyamızın önemli isimleriyle karşılaştırıyoruz.” derken, bunun nedenini şöyle açıkladı: Bu bizim vizyonumuzun bir parçasıdır. Haymana küçük bir ilçe, okulumuz yeni bir okul olmasına rağmen, bizler öğrencilerimizi çok yönlü, çok boyutlu düşünen, soran, sorgulayan bireyler olarak yetiştirmeyi hedefliyoruz. Onların düşünsel ufuk genişliğine haiz bireyler olarak lise dönemi sonrası hayata hazırlanmaları bizler için önemlidir. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirdiğimiz etkinliklere, davetimizi kırmayarak katılan, başta Sayın İoanna Kuçuradi, şair Sayın Ahmet Telli, Çankaya Üniversitesi İngiliz Dili Edebiyatı Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Aysu Erden, öykücü yazarlarımızdan Sayın Tekgül Arı, Esra Odman ve adlarını şu an için anımsayıp belirtemediğim herkese bir kez daha teşekkür ederim. Herkes ve her veli bilsin ki, vizyonumuz doğrultusunda attığımız ve atacağımız adımlarla, okulumuz öğrencisi olmak, her geçen yıl, her öğrenci için bir ayrıcalık olacaktır. 

Not: Sayın İoanna Kuçuradi’nin “insanın değeri ve değerleri” bağlamında ve “etik ilişki” temelinde kaleme alınmış olan “İlişkide Senin Değerin Ne?” başlıklı yazımı ilgilenenler hem milliyet blog’taki http://blog.milliyet.com.tr/iliskide-senin-degerini-belirleyen-ne-/Blog/?BlogNo=363645 belirtilen adresten de okuyabilir.

---

* Felsefe Öğretmeni; http://atalaygirgin.blogspot.com

İlişkide Senin Değerini Belirleyen Ne?

İlişkide Senin Değerini Belirleyen Nedir?

Atalay GİRGİN*

Cinsellikten aşka, siyasetten dinsel ve ekonomik ilişkiye dek, toplumsal yaşamın tüm alanlarında yaşadığın ilişkide özelde senin genelde insanın değerini belirleyen nedir? Kadınlığın mı? Cinselliğin, dişiliğin mi? Yoksa erkekliğin mi? Yoksa verilmiş ya da kazanılmış toplumsal statün mü? Örneğin; Milliyet blog yazarı ya da yazar olmak, statü anlamında senin değerini, diğer insanlar karşısında daha mı değerli kılar?

Herhangi bir ilişkide statüleriyle kendisine ya da karşısındaki kadın veya erkeğe değer biçenin değeri nedir? Statüler temelinde doğru bir etik ilişki kurulabilir mi? Statülerin ahlakı ve etik bir değeri var mıdır? Peki; etik ilişki nedir?

Etik ilişki, statü ve ilinek insan ilişkisinde birinciden başlayalım: İoanna Kuçuradi, “Etik” adlı kitabında, “Etik ilişki”yi şöyle tanımlar: Etik ilişki, (..) belirli bütünlükte bir kişinin belirli bütünlükte başka bir kişiyle ya da en geniş anlamda insanlarla –yüzyüze geldiği veya gelmediği insanlarla-, değer sorunlarının söz konusu olduğu ilişkisidir: eylemde bulunarak yaşadığı her ilişki1.

Bu bağlamda, önce sorularla başlayalım: Kuçuradi’nin bu tanımını, belirlemesini de dikkate alarak, insana, insanın ahlaki eylemlerine bakmaya, sorgulayıp anlamaya çalıştığımızda ne görüyoruz? Ahlaki eylemlerimizin, kurduğumuz ilişkilerin temelindeki etik ilişkiyi, değer sorunlarını kavrıyor muyuz? Kavramayı, anlamayı bırakalım bir yana, ahlaki eylemlerimizin, ilişkilerimizin temelindeki etik boyutu, bunların taşıdığı değer sorunlarını birazcık düşünüyor muyuz? Hadi bunu da bir yana bırakalım, hangi eylemlerimizin ahlaki olup olmadığı üzerine kafa yoruyor muyuz? Yaptığımız ahlaki eylemin değerinin ne olduğunu sorguluyor muyuz?

Etik filozofu olan Kuçuradi, insanın değeri ve değerlerinden söz ediyor. Bunlardan söz ederken iki şeyi birbirinden özenle ayırıyor: İnsanın değeri ve insanın değerleri. Çünkü bunlar aynı kavramlardan oluşmuş ve aynı şeyleri çağrıştırıyormuş gibi görünse de birbirinden farklıdır.

Karşımızdaki bir insanı değeri ve değerleriyle birlikte değerlendirmek gerek. Çünkü karşımızdaki kim olursa olsun, onun, öncelikle bir insan olarak değeri vardır. Ve aynı zamanda o insanın değerleri…

Değeri ve değerleriyle birlikte değerlendiremediğimiz her insanı eksiltiriz. Eksilttiğimiz her insanla, aslında, farkında bile olmadan kendimiz de eksiliriz. Çünkü değeri ve değerleri temelinde bütünsel olarak doğru değerlendirip kavrayamadığımız, anlayamadığımız her insan yanılgılarımızın, yanlışlarımızın da nedenidir.

Gündelik yaşamın akıp giden olayları arasında, insanı değeri ve değerleri temelinde bütünsel olarak değerlendirmenin önündeki en önemli engellerden, bizi yanılgılara, yanlışlara götüren nedenlerden birincisi, karşılaştığımız kişilere statüleri üzerinden değer biçme yaklaşımı ve anlayışıdır. Oysa karşımızdaki insanı ya da kendimizi o an için sahip olunan statüyle değerlendirmek, statüye göre değer biçmek ya da değer atfetmek yapılan en büyük yanlışlardan biridir. Yalnızca yanlış da değil, aynı zamanda bu değerlendirme yaklaşımı ilinek insan oluşun göstergesidir. İlinek insan halinin dışavurumudur.

İlinek insan ne kendisinin ne de karşısındakinin değerini kendisinden başlatır. Aksine; ilinek insan, hem kendisinin hem de karşısındaki ilişkide bulunduğu insanın değerini ve değerlerini, kendi dışlarındaki bir varlık, otorite, nesne ya da kişiyle ilişkisinin uzaklığı ya da yakınlığına göre belirler. Davranışının kaynağı, niteliği, biçimi ve değeri de buna göre şekillenir.

İlinek insan için statü de kendisinin ya da karşısındakinin değerini belirleme ve ona yönelik davranışını oluşturma ve sergilemede en önemli ölçütlerden biridir. İlinek insanın burada unuttuğu, belki de hiçbir zaman düşünmediği sorun ise, bu kabul çerçevesinde kurduğu ve yaşadığı ilişkilerin, gerçekleştirdiği ahlaki eylemin kendisince ya da karşısındakince değeri ne olursa olsun, olumlu anlamda değer üreten değil, aksine değer tüketen bir ilişki olmasıdır.

Statüler ahlaki eylemde bulunmaz. Statüler etik ilişki kurmaz. Statülerin ahlakı yoktur. Bir başka deyişle statüler ahlaksızdır. İşte ilinek insanın temel yanılgılarından biri de budur. O statüyle değer kazandığını düşünür. Statüsüne saygı bekler. Oysa insana değer kazandıracak olan, kendisinde olmayanı ona katacak ya da sağlayacak olan statü değildir. Aksine, statüye ya da herhangi bir sıfata değer katacak, onu daha değerli ya da değersiz kılacak insandır. Dolayısıyla, saygı insana gösterilir. Etik ilişki insanla insanın ilişkisinde gerçekleşir. Statüler arasında ahlaki bir eylem, statüler arasında etik bir ilişki kurulamaz. Çünkü hiçbir statü ahlaki eylemde bulunamaz. Hiçbir statü etik bir ilişki kuramaz. Bunları gerçekleştirebilecek olan yegâne varlık insandır.

Ne var ki ilinek insan, kendisini ve ilişki kurduğu insanı değeri ve değerleriyle kavrama anlayış ve yaklaşımında olmadığı için, statüye sığınır ya da karşısındakine statüsüne göre davranmayı mübah görür. Karşısındaki insanın algıladığı ya da değer atfettiği, değer biçtiği statüsüne göre onun karşısında eğilir ya da böbürlenir. Onun karşısında “bütün küçük dağları siz yarattınız efendim” dercesine vecd içinde secde eden bir duruşa geçer. Ya da “bütün küçük dağları ben yarattım” dercesine, kendisine karşı vecd içinde bir duruş bekler.    Çünkü ilinek insana göre, değerliliğin ya da değersizliğin, önemliliğin ya da önemsizliğin ölçütünü belirleyen ne bir kişi olarak kendisinin bütünlüğüdür ne de bir birey olarak karşısındakinin bütünlüğü. Bunları belirleyen, kendi kabulleri temelinde, hem kendisinin hem de ilişki kurulan kişinin dışındaki, varlık, nesne, otorite, sıfat, statü, vb.dir. Kendisinin ya da diğerinin o varlıklarla ilişki düzeyidir.

Tüm bunları dikkate aldığımızda, ilinek insan için kurduğu ilişkinin, gerçekleştirdiği ahlaki eylemin, söylediği sözün, dayandığı etik temelin ve ortaya çıkardığı değer sorunlarının önemi yoktur. Statüsüne, konumuna bağlı olarak, gün gelir, yerli ya da yersiz, doğru ya da yanlış olduğunu düşünmeksizin karşısındakine “ahlaksız” der, onu “ahlaksızlık”la itham eder. Bir başka ilinek insan durur mu? O da ona söyler aynı sözleri. Birkaç gün sonra bir de bakmışsınız ki, birbirine göre “ahlaksız” olan iki zevat el ele kolkola girmiş, yanak yanağa öpüşüyor. Oysa ikisinin de düşünmediği, belki de düşünüp kavrama gereği bile duymadığı hakikat ise şudur: Ahlaksız insanın olmadığı, ahlaksız insan olamayacağı hakikati.

Yukarıdaki satırlardan da anlaşılabileceği gibi, ilinek insan, yalnızca kurduğu ilişkilerin, gerçekleştirdiği ahlaki eylemlerin temelindeki etik boyutu düşünmeyen, dikkate almayan bir insan değildir. Aynı zamanda etik tutarlılıktan da yoksun bir insandır. Bundan dolayı, ilinek insan, ilişki ve eylemlerinde değer üreten değil, değer tüketen bir kişidir.

İşte Kuçuradi, etik ve değer üzerine çalışmalarıyla, insanı değeri ve değeriyle birlikte değerlendirmek gerektiği bilincini, okuruna ve öğrencilerine aktarıp kazandırırken, yaşadığımız ve akıp giden toplumsal ilişkiler içerisinde de, bizleri insan, ilinek insan, değer ve değer sorunlarına ilişkin düşünmeye, sormaya, sorgulamaya yönelten, günümüzün yaşayan önemli düşünür ve filozoflarından biridir. Ve onun, yukarıda söylenenler bağlamında altını çizerek vurguladığı önemli hususlardan biri de şudur: Değerleri yeniden yeniden değerlendirebilmek gerek.

 Değerleri yeniden değerlendirmeyi bir bilinç haline dönüştürmek ise kendisinin ve kendisi dışındaki insanların değerini, yalnızca ve yalnızca kendilerinden başlatabilme bilincini kazanmış gerçek bireylerin yapabileceği bir iştir. İlinek insanların değil. Çünkü onlar, hukuken ne denli kişi bütünlüğüne sahip olarak görülseler ve değerlendirilseler de, hakikatte, kabulleri dolayısıyla, yanılsamalı bilinç hallerini gerçeklik ve hakikat sanma kötürümüdürler. Tıpkı; her bireyin insan olmasına rağmen, her insanın birey olmadığı, olamadığı hakikati gibi…

---

* Felsefe Öğretmeni; http://atalaygirgin.blogspot.com

1 İoanna Kuçuradi, Etik, sf. 4, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.

MEMUR MEMURLUĞUNU, MEMUR HADDİNİ BİLMELİ, HELE ÖĞRETMENSE...

Memur Memurluğunu, Memur

Haddini Bilmeli, Hele Öğretmense...

Atalay GİRGİN*

Ülkenin birinde hükümetin pek saygıdeğer, zat-ı muhterem bakanları, kuşluk vakti,  ağızlarını açıp konuştular. Memura verebilecekleri zammın ne olduğunu açıkladılar ya…  Sen misin açıklayan!!!

İnternetin her köşesinden, feryat figan sözler dökülmeye başladı hemen. Sanki ilk kez başlarına geliyormuş, sanki ilk kez böylesi bir durumla karşılaşıyorlarmış gibi… Kim bilir belki de ilk kezdir. Malum ben Türkiye’de yaşadığım için böyle şeylerle hiç ama hiç karşılaşmadım. Eğer Türkiye’de yaşıyorsanız, sizler de karşılaşmamışsınızdır. Böylesi şeylerin Türkiye’de olması ne mümkün efendim!!!

Neyse… Konumuza dönelim:

Memur olan da memur yakını ya da memur emeklisi olan da döktürmeye başladı: Hükümet al zammını kaşına çal! Kaşına olmazsa başına çal! O da olmazsa …. çal!!! Bunu da beğenmedin mi? Nerene istersen orana çal!!!

Hükümetin ve kendisine dokunulması bile ibadet sayılan Hz. Başbakanın ve daha Hz.liği hak edememiş olan bilcümle bakanının, bu zammı nerelerine çalacağını bilemesek de, bu tepkinin umurlarında bile olmadığı kesin. Kim bilir ki belki de içlerinden “ateş olsalar cürümleri kadar yer bile yakamazlar. Bir de durmuşlar, boylarından büyük laflar ediyorlar” bile diyor olabilirler. “Olabilirler” diyorum, o ülkenin zat-ı muhterem başbakanının ve bakanlarının ne düşündüğünü nasıl bilebiliriz ki, değil mi? Benim ki bir tahmin işte…

Hükümet Şeyiyle Yetkili Sendikacılar

Hükümet ve kimi bakanlarıyla “can ciğer kuzu sarması” olmalarına ve onların “hık” deyicisine dönüşmelerine güvenerek “Yüzde bilmem kaç + kaç istiyoruz”  türünden açıklamalar yapanlar ise bir başka âlem… Memleketlerinde dağlar bir şeyler doğuruyor olsa gerek ki hükümetin çok yetkili bakanının açıklamasını duyar duymaz, şaşkınlıkla, “Aaaa… Dağ, hiç ama hiç bişeycik, farecik bile doğurmadı” sözleri dökülüverdi.

Malum, dünyanın hiçbir yerinde  halüsinasyonlar görmeyi herhangi bir kimseye yasaklamak mümkün değil. Keza birilerinin yanılsamalarını gerçeklik sanıp vecd içinde secde etmelerini de… Ne var ki, hükümet şeyiyle örgütlenip iki günde yetkili oluvermekle kendisini bir şey sananların unuttuğu bir hakikat var: Hiçbir dağ eğilmez.

Etik Bağlamında Felsefe

Etik Bağlamında Felsefe

(TARAF Gazetesi'nin kitap eki TarafKİTAP'ın Nisan sayısında Başbakanın Günlüğü'ne ilişkin yayınlanan yazı...)

Özgül Bike YÜCALAN

Her olasılığı hesaplayabilirsiniz ama belirleyemezsiniz. Max Palanck’ın Kuantum Teorisi ve Werner Heisenberg’in Belirsizlik Kuramı’na da dayanan bu felsefi anlayış ve yaklaşımı, “Başbakanın Günlüğü” adlı romanında Atalay Girgin bir kez daha anımsatıyor okura. 

Yazar bu anımsatmayı söz konusu teorileri anlatarak ya da o bilim insanlarının adlarını belirterek yapmıyor. Aksine “Kemeutopyalılar roman dizisi” adını verdiği serinin ilk iki çalışmasında olduğu gibi, kurgulanan olaylar ve etik ilişkiler üzerinden sergiliyor.

Kahramanları fareler olan bir gezegenin kurgulandığı romanda, fabl türü anlatının ironik ve politik dili, akıcı bir üslup içinde olaylara, olaylar karşısındaki kişi ve kişiler arası ilişkilere eşlik ediyor. Bu boyutuyla siyasal bir roman niteliği de taşıyan “Başbakanın Günlüğü”nde, her şeyi belirlemeye ve kontrol etmeye çalışan bir iktidarın kırılganlığı da anlatılıyor. Keza iktidarın büyüsüne kapılıp sormadan sorgulamadan itaat ilişkisi içerisinde yapıp eyleyenler de…   

Romanda, son seçimleri, tüm rakiplerinin toplamından daha fazla oy alarak, ezici bir çoğunlukla kazanan bir başbakanın, kendini tek muktedir ve en güçlü gördüğü bir dönemde, kaybolan ve Kızıllar’ın eline geçen günlüğüyle birlikte gelişen olaylar sürükleyici bir dizi film gibi, neredeyse sinemografik bir tarzda kare kare kesintisizce sergileniyor. Romanın kahramanlarından birisi olan Başbakan, her şeyi kontrol edip hesaplamaya, tedbirlerini ona göre almaya çalışırken, en güvenli mekânında paçayı ele veriyor.

Bunlardan habersiz olan ve Başbakan’a yakınlığını ilişki kurduğu kişi ve kurumlar karşısında ayrıcalığa dönüştürmeye çalışan birileri ise bu geçici statülerini kendilerinden daha değerli görmeye ve başkalarına da algılatmaya yöneliyor. Yazar, gündelik yaşam içerisinde de sık sık karşılaşılan ve kişinin değeri ve değerlerinden çok onun statüsü ekseninde gelişen hatta belirlenen ilişki ve davranışları, etik açıdan sergilemekle kalmıyor, aksine belirginleşen şu sorular çerçevesinde bunları tartışmaya açıyor: Kişinin değerini ve değerlerini belirleyen statü müdür? Bir kişiye statüsüne göre mi davranmak gerekir? Yoksa değerine göre mi? Statüye değer katan değerinin ve değerlerinin bilincinde olan kişi midir? Yoksa kişiyi değerli kılan statüsü mü?

Çok yönlü, çok boyutlu, çok anlamlı çok katmanlı bir yapıya sahip olan her roman gibi, Başbakanın Günlüğü’nde de siyasal, psikolojik boyutun yanı sıra özellikle etik ilişkiler bazında felsefe öne çıkıyor. Yazar, romanda ironik anlatıyla yer yer okuru gülümsetirken, kurguladığı olaylar karşısında kişilerin tutum ve davranışları, kurdukları etik ilişkiler aracılığıyla da düşündürmeye, sormaya sorgulamaya yöneltiyor. Eğer amacı buysa Atalay Girgin’in, Başbakanın Günlüğü’nde bunu başarıyla gerçekleştirdiğinin altını çizmek gerekiyor. Ve “Ya yarın olmasaydı?” derken, her şeyin hesaplanıp belirlenmeye, kontrol edilmeye çalışıldığı bir evrende, düşündüren bir başka kapıyı aralıyor. Elbette bakmaya, düşünmeye cüret edenlere…